Czy sztuczna inteligencja zastąpi grafików i projektantów?

W ostatnich miesiącach branżą kreatywną wstrząsnęły technologie pozwalające generować wysokiej jakości obrazy i ilustracje, bez żadnej bariery wiedzy lub umiejętności

Technologie AI w sferze generowania obrazów były rozwijane od wielu lat – lecz dopiero w 2021 roku dokonano przełomu, który zmienił dość dziwaczne i groteskowe próby systemów do tworzenia sztuki – w rozwiązania, które bez problemu mogą rywalizować z artystami mającymi dekady lat praktyki w swoim portfolio.

Wraz z nową technologią pojawiły się liczne pytania o znaczenie sztuki, niespotykane dotąd dylematy dotyczące praw autorskich oraz widmo utraty miejsc pracy przez miliony osób w skali globalne w nadchodzących latach.

W tym artykule podzielimy się naszymi przemyśleniami dotyczącymi kwestii sztucznej inteligencji i jej wpływu na branżę kreatywną oraz internetową.

AI Art – jak to działa?

Nie będziemy się zagłębiać w szczegóły tej technologii – lecz warto wiedzieć o kilku istotnych elementach składających się na te systemy. W telegraficznym skrócie są one uczone rozpoznawania elementów obrazu na bazie olbrzymich baz danych, zawierających setki milionów lub nawet miliardy zdjęć, grafik oraz ilustracji.

Jednym z topowych modeli w tej sferze jest Stable Diffusion – wydany w 2022 roku. Tu również w dużym uproszczeniu – przekształca on obraz na szum, podobny do tego jaki znamy z ekranów starszych telewizorów. Zgromadzone w ten sposób dane pozwalają odwrócić ten proces, a więc z szumu wygenerować klarowny obraz – co w połączeniu z modelem uczącym tworzy narzędzie generujące dla nas co chcemy za pośrednictwem zwykłego pola do wpisywania tekstu.

Jak dobre są grafiki sztucznej inteligencji? Niesamowicie dobre

Wszystkie prezentowane poniżej obrazy zostały wygenerowane przez AI. W kilka do kilkunastu sekund – przy użyciu dosłownie 1-2 zdań opisu. Efekty, które profesjonalnemu artyście zajęłyby od kilku do kilkudziesięciu godzin – nie wliczając dekad edukacji i praktyki.

Świat artystyczny i kreatywny przeżył potężny szok. Dziedzina, która paradoksalnie powinna być odporna na automatyzację – padła jej pierwszą ofiarą.

Projekty graficzne dla firm

Kontrowersje wokół AI Art / Sztucznej inteligencji

Nie zajęło jednak sporo czasu aby internauci odkryli, że generowanie przez systemy obrazy czasami zwracały podpis oryginalnego artysty, na którego pracach AI było uczone. Co warto dodać – bez jego zgody i jakiejkolwiek formy rekompensaty.

Możemy więc wpisać komendę “Portret kobiety w stylu X” – i otrzymać obraz 1:1 imitujący autorski styl, żyjącego obecnie malarza lub grafika.

Bazy danych służące do uczenia tych systemów po prostu zostały pobrane z sieci – całe witryny prezentujące portfolia grafików, strony z bankami zdjęć, social media (w tym być może Twoje osobiste zdjęcia) – zostały w tym procesie wykorzystane bez zgody właścicieli, zasłaniając się ich ogólnodostępnością w internecie i faktem, że AI jedynie się na nich uczy a nie wykorzystuje bezpośrednio do tworzenia sowich grafika – podobnie jak czynią to ludzie.

Prawny galimatias wokół AI

Legislacja – co nie jest zaskoczeniem, nie nadąża za tempem rozwoju technologii.

Kluczową kwestią podnoszoną w obszarze AI art jest proste pytanie – kto jest właścicielem wygenerowanego dzieła? Czy jest to osoba wpisująca komendy? Operator systemu AI czy sama sztuczna inteligencja?

Kto zatem podopowiada prawnie za plagiaty? Czy jeśli wygenerujemy stylizowany portret Myszki Miki – czy to oznacza, że stajemy się jej właścicielem i marka Disney nie może rościć sobie do niej praw?

Co z bazami danych? Czy legalnym i moralnym jest aby prywatna korporacja używała prac artystów oraz danych zwykłych internautów (co istotne – bez ich zgody) do uczenia systemów, które ostatecznie służą celom zarobkowym?

Odpowiedzi przyniosą kolejne miesiące.

Czy sztuczna inteligencja zastąpi docelowo grafików, projektantów i osoby kreatywne?

Nikt nie zna przyszłości i ekspansyjny rozwój tej technologii oraz jej powszechna dostępność z pewnością zmienią naszą rzeczywistość.

AI może paść ofiarą własnego sukcesu

Technologia ta już na swoim początkowym etapie – ociera się o magię. Jednak z dużymi możliwościami, idą w parze równie duże zagrożenia społeczne, kulturowe i ekonomiczne.

Aktualna zabójcza skuteczność systemów w obszarze grafiki wynika z faktu, że nie są one regulowane prawnie. W sytuacji gdy operatorzy musieliby płacić tantiemy za użytkowanie konkretnych prac w bazach danych służących do uczenia – narzędzie to przestałoby być natychmiast opłacalne z ekonomii kosztów.

Wystarczy również jeden większy pozew przeciwko operatorom ze strony dużych koncernów medialnych jak WB, Disney czy Netflix aby otworzyć drogę prawną do rekompensat dla indywidualnych artystów.

AI jako broń masowego rażenia

Systemy będąc w stanie generować hiper-realistyczne zdjęcia, mogą posłużyć do masowej produkcji fake-newsów na niespotykaną dotąd skalę i poziomie “jakości”. Nie trudno wyobrazić sobie użycie tej technologii do walki politycznej, siania dezinformacji lub fabrykowania dowodów.

Uważamy, że jest jedynie kwestią czasu gdy graficzne AI w połączeniu z modelami treściowymi jak ChatGPT wywołają olbrzymi incydent, który zwróci na nie uwagę polityków i legislatorów – wymuszając natychmiastowe ograniczenia w użytkowaniu.

Chiny już dają przykład względem obrazów AI

Rząd Chin już wprowadził regulacje prawne, które nakazują czytelne znakowanie obrazów i grafik generowanych przy pomocy AIi udostępnianych w sieci i social mediach.

Ma to zapobiec sytuacjom, gdzie odbiorcy treści nie będą w stanie stwierdzić, czy oglądane przez nich zdjęcie jest realne czy wygenerowane “sztucznie”.

W reklamie chodzi o wizerunek i wyróżnienie się

Parafrazując słynny monolog z Niemamionych: “Gdy każdy jest super, nikt nie jest super”. W scenariuszu gdy każdy będzie w stanie tworzyć wysokiej jakości grafiki na zawołanie – pole konkurencyjności się wyrówna.

Co to oznacza? Konieczne będzie wynalezienie nowych metod budowania przewagi konkurencyjnej w sferze wizualnej i cyfrowej – zapewne nie poddających się możliwości generowania przez AI.

Podobnie jak kiedyś sam fakt posiadania strony www wybijał firmę na pozycję lidera – współcześnie gdy wszyscy mają strony internetowe, nacisk kładziony jest na jakość interakcji klienta, opowiadanie historii czy optymalizację techniczną.

Grafika AI po okresie “boomu” może być utożsamiana z “taniością” i “skąpstwem” danej firmy w obszarze wizualnym. Podobnie jak stosowanie obecnie gotowych szablonów. Analogicznie – firmy współpracujące z realnymi projektantami, będą mogły ten fakt przedstawić jako swój atut.

Warto pamiętać – AI idzie nie tylko po miejsca pracy grafików

Automatyzacja przy użyciu t ej technologii bez problemu poradzi sobie z zadaniami prawników, lekarzy, urzędników czy księgowych. Paradoksalnie nawet programiści mogą zmierzyć się z masowymi zwolnieniami, gdyż systemy AI już teraz potrafią generować gotowy kod programów do dalszej implementacji.

Realnie jednak pozbawienie pracy 50-60% społeczeństwa niosłoby olbrzymie skutki ekonomiczne i gospodarcze. Rządy musiałyby interweniować i nie jest nadużyciem stwierdzenie, że prędzej zakazałyby użytkowania tej technologii niż chciały mierzyć się z katastroficzną skalą zmian i problemów społecznych.

AI to nie pierwsza technologia, która miała zmienić oblicze świata – wielu nic z tego wyszło

Pamiętacie jeszcze filmy i ekrany 3D w telewizorach i smartphonach? Wizje rewolucji medialnej na niespotykaną skalę?

Konnect i kontrolery ruchowe – miały na zawsze wyeliminować gamepady i umożliwiać nam kontrolowanie gier i aplikacji gestami.

Drukarki 3D – które rysowały obraz świata, gdzie możemy kupić produkt online i natychmiast wydrukować go sobie w domu, bez wysyłki i transportu – nadal pozostają ciekawostką dla przeciętnego konsumenta.

Technologia VR – wirtualnej rzeczywistości, od lat stara się nas przekonać, że na zawsze zmieni się nasz sposób pracy, nauki i rozrywki. Metaverse nadal pozostaje jedynie przedmiotem żartów i memów.

Łańcuchy NFT – czyli hit ostatnich 2 lat, który miał wdrożyć rewolucję m.in w sprzedaży dóbr cyfrowych jak grafiki czy przedmioty w grach. Jednak zaowocował olbrzymią skalą nadużyć, wyłudzeń i baniek finansowych – wywołując powszechną niechęć do technologii w społeczności internetowej.

“Czy chciałbyś otrzymać list miłosny od robota”?

To pytanie postawione w jednym z podcastów na temat AI artu wydało nam się kluczowe. Poza samym faktem ciekawostki i efektu wow w pierwszym odczuciu – taki list byłby bezwartościowy.

Szeroko rozumiana sztuka jako forma ekspresji ludzkich emocji, przeżyć, myśli ale i kunsztu i doświadczenia w samodoskonaleniu, stanowi istotną wartość dla ludzkości. Tak, mamy obecnie technologię, która potrafi ten proces zautomatyzować do perfekcji – lecz nie jest w stanie wpłynąć na nasze odczucia względem danego dzieła, gdy znamy kontekst metody jego powstania.

Warto już dziś zadać pytanie czy social-media, gdzie 95% treści byłoby generowane przez sztuczną inteligencję a nie ludzi byłyby dla nas tak samo atrakcyjne. Czy jednak z tyłu głowy mielibyśmy poczucie ich fabrykacji przez niesmarowany – ale jednak – system komputerowy i w naturalny sposób szukalibyśmy “przystani” ludzkiego myślenia i wyrazu.

Czy w morzu tysiąca perfekcyjnych grafik AI – jedna, gorsza wizualnie ale wykonana odręcznie nie byłaby wartością samą w sobie?

Podsumowując – naszym zdaniem

Kwestie AI i AI artu rozstrzygną kwestie prawne dotyczące przede wszystkim praw autorskich i odpowiedzialności za użytkowanie dzieł i danych do uczenia systemów bez zgody oryginalnych autorów.

Przypuszczamy, że pierwszy cios wyprowadzą duże koncerny medialne, filmowe i wydawnicze, dla których pozostawanie tej technologii samopas będzie wiązać się ze stratami finansowymi idącymi w miliardy. Warto wspomnieć, że już teraz trwają akcje, gdzie użytkownicy celowo generują obrazy ze znanymi postaciami i tweetują je do tych firm – starając się wymusić prawną reakcję względem operatorów AI.

Podobnie jak w przypadku platformy YouTube, która na początku zezwalała bez ograniczeń na uploadowanie całych filmów, seriali i piosenek na swoje serwery – zmiana polityki została wymuszona przez właścicieli praw autorskich.

Unia Europejska już w marcu 2023 wprowadza swoje regulacje dotyczące AI –  głównie w sferze algorytmów platform social-mediowych m.in. zmuszając serwisy do ujawniania ich metod funkcjonowania oraz dając użytkownikom opcję do wyłączenia profilowania. Trudno wyobrazić sobie aby kwestie AI artu nie były już przedmiotem dyskusji.

W sferze biznesowej – część firm oczywiście skłoni się ku najtańszemu rozwiązaniu, zamiast zatrudnić projektanta. Lecz branża pod tym względem – głównie grafiki użytkowej – od dekad przepełniona jest szablonami, kreatorami a nawet darmowymi wzorami. Można więc pokusić się o stwierdzenie, że dodatkowy miliard grafik AI na rynku nie zrobi dużej różnicy dla projektantów stawiających na pracę z klientem w całym procesie.